“Haar zacht uitgesproken ‘waarom?’ hangt in de lucht. We kijken elkaar aan en zijn stil. Ze heeft me net verteld wat haar hier heeft gebracht. Nog geen drie maanden geleden woonde ze heerlijk in haar eigen huis met een tuintje. Toen ineens die val, gevolgd door een opname in het ziekenhuis, de diagnose, zo onverwacht, de operatie en revalidatie. Daarna eerst een tijdelijke plek en nu hier. En dan is ook haar lievelingsbroer overleden en kon ze door alles niet bij het afscheid zijn. ‘Waarom’, zegt ze stil voor zich uit, ‘komt alles toch tegelijk?’.
Toen ik jong was, zocht ik naar antwoorden op de grote ‘waarom’-vragen over wat er in het leven van mij en anderen gebeurde. Het zal niet verbazen dat ik geen bevredigende antwoorden vond. Ik dacht het antwoord te kunnen vinden in het kennen van de oorzaak. Niets was minder waar. Dit terugkijken bood mij geen inzicht, laat staan troost of moed om verder te gaan.
Inmiddels herken ik dat de vraag naar het ‘waarom’ betekenis zoekt in wat ons overkomt. Wat zou de zin van dit leven op dit moment in deze omstandigheden kunnen zijn? Op deze manier gesteld, kijkt de ‘waarom’-vraag vooruit. In wat er in ons leven gebeurt en in wat ons overkomt, gaan we op zoek naar de vraag van het leven. Welk appèl doet het leven nu op mij? Wat betekent dit voor mij? Hoe kan ik mij daartoe verhouden? Hoe wil ik hiermee verder?
Zo zien we twee kanten van de vraag naar het ‘waarom’. Zoekend naar oorzaken kan de vraag ons stilzetten. We lijken vast te zitten in dat ene allesbepalende moment. De vraag naar welke zin erin te ontdekken is, zet ons in beweging. Het opent een weg om al zoekend en struikelend iets op het spoor te komen dat betekenis voor ons heeft.
Is de weg vooruit vinden eenvoudig? Nee, zeker niet altijd. Veelal vraagt het bezinning en geduld, goede gesprekken met familie en vrienden, inkeer en gebed. Hoe fijn is het om iemand te hebben die naar je wil luisteren, die dit stukje van je levensweg met je meeloopt, om samen te zoeken en te ontdekken, een hand op je arm, een steun in je rug, iemand die jou nabij is in alle vertwijfeling en verzet, iemand die je de ruimte geeft in je eigen tempo je eigen antwoorden te vinden.
Ervaringen van schoonheid, in de natuur, de muziek, de beeldende kunsten, kunnen ons een zetje de goede kant op geven. Een kleur, een vorm, een klank, een geur, een gebaar, schijnbaar klein en onbeduidend, kan onverwachts de ziel raken en deze tot een stille fluistering brengen. Het is alsof het ‘licht’ doorbreekt en je weer grond onder je voeten voelt. Dan kan het gebeuren dat er een moment aanbreekt dat je begint te ervaren dat de zwaarte van wat je overkomt lichter wordt, en dat je iets ontvangt waarmee je hoopvol verder kunt.
Saskia van Nellen, geestelijk verzorger Landscheiding
